Wetenschappelijk onderzoek Mindfulness online

In 2016 onderzochten Spijkerman, Pots en Bohlmeijer de effectiviteit van online MBIs op het verbeteren van mentale gezondheid, door middel van een meta-analyse. Aanleiding hiertoe was dat MBIs (Mindfulness-based interventions) steeds vaker via internet worden aangeboden. In hun onderzoek zijn vijftien gerandomiseerde gecontroleerde onderzoeken opgenomen, met in totaal 2360 participanten (1211 participanten in de MBI-groepen, en 1149 participanten in de controlegroepen). Uit het onderzoek komt naar voren dat online MBIs een significant helpend effect hebben op depressie (g=0.29),angst (g=0.22), welzijn (g=0.23) en mindfulnessvaardigheden (g=0.32).

Grootste effect van de training

Het grootste effect werd gevonden voor stress (g=0.51). Daarnaast bleek dat begeleidde online MBIs significant meer effect hadden op het verminderen van stress en vergroten van de mindfulnessvaardigheden, dan online MBIs die niet begeleid werden. De onderzoekers concluderen dat online MBIs helpend kunnen zijn om mentale gezondheid te verbeteren, vooral wat betreft stress (Spijkerman, Pots en Bohlmeijer, 2016).

Preventieve interventies effectief?

Aanvullend onderzoek van Jayawardene, Lohrmann, Erbe en Torabi (2017) richtte zich op de vraag of preventieve online mindfulness-interventies (POMIs) een helpend effect zouden hebben op ervaren stress en mindfulnessvaardigheden, bij een niet-klinische populatie (participanten waren niet onder behandeling voor psychische klachten of een psychische stoornis). Acht gerandomiseerde gecontroleerde onderzoeken zijn opgenomen in het onderzoek, met in totaal 1316 participanten.

Over het algemeen werd gebruik gemaakt van gesimplificeerde MBSR-training, gedurende 2 tot 12 weken. Na de training werd een siginificant effect gevonden van POMIs voor ervaren stress (g = 0.432) en een klein, maar significant effect voor mindfulnessvaardigheden (g=0.275). Tijdens de follow-up (enkele weken tot maanden na de onlinetraining) werden opnieuw significante effecten gevonden voor ervaren stress (g = 0.699) en mindfulnessvaardigheden (g=0.466). De onderzoekers concluderen dat POMIs een substantieel effect hebben op het verminderen van ervaren stress bij psychisch gezonde volwassenen. Daarnaast verbeteren ze de mindfulnessvaardigheden van deelnemers (hoewel dit effect minder groot was dan voor ervaren stress). Al met al is een preventieve online mindfulness-interventie een geschikt alternatief voor een face-to-face training, aangezien de kosten lager liggen en het aantal mensen dat gebruik maakt van digitale middelen en het internet nog steeds groeit (Jayawardene, Lohrmann, Erbe en Torabi, 2017).

Thuis oefenen met mindfulness

Tot slot onderzochten Parsons en collegae (2017) het belang van thuis oefenen met mindfulness. Hierbij richtten zij zich op twee vragen: 1) in welke mate deelnemers van mindfulnesstrainingen thuis oefenen, en 2) in hoeverre het thuis oefenen invloed heeft op de effectiviteit van de mindfulnesstraining. Om de eerste vraag te beantwoorden deden zij een meta-analyse van 43 onderzoeken, met in totaal 1427 participanten. De deelnemers oefenden gemiddeld 30 minuten per dag, zes dagen per week (95% CI 60-69%).

Voor de tweede vraag deden zij een meta-analyse van 28 onderzoeken (898 participanten), waarin zij een kleine maar zeer significante associatie vonden tussen het thuis oefenen, en de trainingsresultaten (r=0,26, [95% CI=0,19-0,34], Z=6,74, p < 0.0001). Deze bevinding laat zien dat het waardevol is om deelnemers van mindfulnesstrainingen te ondersteunen en aan te moedigen in het thuis oefenen van mindfulness.

Referentie:

Jayawardene, W.P,, Lohrmann, D.K., Erbe, R.G., & Torabi, M.R. (2017). Effects of preventive online mindfulness interventions on stress and mindfulness: A meta-analysis of randomized controlled trials. Preventive Medicine Reports, 5, 150–159.

Parsons, C.E., Crane, C., Parsons, L.J., Fjorback, L.O., & Kuyken, W. (2017). Home practice in Mindfulness-Based Cognitive Therapy and Mindfulness-Based Stress Reduction: A systematic review and meta-analysis of participants’ mindfulness practice and its association with outcomes. Behaviour Research and Therapy, 95, 29-41.

Spijkerman, M.P.J., Pots, W.T.M., & Bohlmeijer, E.T. (2016). Effectiveness of online mindfulness-based interventions in improving mental health: A review and meta-analysis of randomised controlled trials. Clinical Psychology Review, 45, 102-114.

Begrippenlijst

95% CI	CI staat voor Confidence Interval; het betrouwbaarheidsinterval. Een betrouwbaarheidsinterval wordt gebruikt om conclusies vanuit een steekproef te generaliseren naar de populatie. Onderzoekers proberen hun steekproef vaak zo representatief mogelijk te maken, maar er kan natuurlijk altijd iets afwijken. Daarom wordt er een slag om de arm gehouden: 95% betrouwbaarheidsinterval wil dan ook zeggen dat als het experiment vaak genoeg herhaalt wordt, in 95% van de gevallen de waarden tussen X en Z zullen liggen. Het gemiddelde vanuit de steekproef, laten we het Y noemen, ligt tussen X en Z in. Tevens betekent dit dat er ook een foutmarge wordt gemeld. Bij een 95% betrouwbaarheidsinterval is dit 5% (100% – 95% = 5%). Dat betekent dus dat er 5% kans is dat het in de populatie niet tussen X en Z ligt.
Hedges’ g (g)	Hedges’ g is een maat voor de effectgrootte van een onderzoek en is een variatie op Cohen’s d, waarbij gecorrigeerd wordt voor mogelijke fouten door een kleine steekproefgrootte. Dit betekent dat Hedges’ g een nauwkeurigere effectgrootte geeft bij een kleine onderzoeksgroep, bij grotere onderzoeksgroepen is het verschil tussen Cohen’s d en Hedges’ g verwaarloosbaar. De interpretatie van Hedges’ g is gelijk aan die van Cohen’s d.
MBI	Mindfulness-Based Intervention.
MBSR	Mindfulness-Based Stress Reduction.
Pearson’s r (r)	Pearson’s correlatiecoëfficiënt r, drukt de sterkte van een lineaire samenhang tussen twee variabelen uit in een getal. Je gebruikt dit coëfficiënt als je geïnteresseerd bent in de lineaire samenhang (= correlatie) tussen twee continue variabelen X en Y, bijvoorbeeld een onderzoek naar de samenhang tussen leeftijd en scores op een cognitieve test. De waarden van de coëfficiënt kunnen lopen van -1 tot +1. Is er sprake van een positieve correlatie dan neemt met een stijgende waarde van X ook de waarde van Y toe. Bij een negatieve (tegengestelde) correlatie neemt met een stijgende waarde van X, de waarde van Y af.
POMI	Preventive Online Mindfulness Intervention.